اطلاعات کلی خبر
عنوان خبر :
قامت جمعیت خمیده شد جوانی جمعیت موجب رشد اقتصادی و توسعه پایدار میشود
متن کامل خبر
مریم شمالیان- شیرازنوین:
shomalianm@gmail.com
سالمندشدن جمعیت تبعات و پیامدهای منفی گستردهای در پی دارد که یکی از شاخصترین تبعات آن، کاهش نیروی کار در جامعه است. در نقطه مقابل سالمندی، فرزندآوری و انجام اقدامات تشویقی برای جوانسازی جمعیت قرار دارد که همواره موردتوجه جوامع مختلف جهان قرار دارد.
کاهش نیروی کار بر رشد اقتصادی و رفاه کشور اثر میگذارد و باید گفت که سالمندی بر بازار کار و دستمزدها و هزینههای تولید تأثیرگذار است.
برخورداری یک کشور از جمعیت جوان، محور برنامهریزیهای اقتصادی و اجتماعی است؛ زیرا وجود انسان سالم و مولد در دستیابی به توسعه پایدار و شکوفایی اقتصادی نقش بسزایی دارد و بیشک یک جامعه سالخورده با پیامدهای عدیده در خردهنظامهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فاکتورهای محیطی مواجه خواهد شد.
تأثیرات پیری جمعیت بر نظام سلامت
درست است که بیماری برای تمامی ردههای سنی وجود دارد، اما اغلب افراد سالمند در مقابل ابتلا به بیماریهای مختلف آسیبپذیرتر هستند و نمونه این آسیب را میتوان در ابتلا به فشار خون، دیابت و... در افراد سالمند مثال زد.
جوامعی که جمعیت سالمند بالاتری دارند، باید هزینههای بیشتری به حوزه سلامت خود اختصاص دهند که این بر اقتصاد پویای جامعه اثرات منفی میگذارد؛ زیرا هزینههای تحمیلشده به نظام سلامت که اکثراً ناشی از مواجهه با بیماریهای مزمن است، در جوامع سالمند بیشتر است.
عوامل مؤثر در کاهش فرزندآوری
عوامل بسیاری بر سالمندشدن یک جمعیت و کاهش فرزندآوری در جوامع مختلف اثر میگذارد که تغییر سبک زندگی به دلیل نفوذ فرهنگهای وارداتی، کاهش فرزندآوری به دلیل شرایط اقتصادی خانوارها، عدم توجه برنامهریزان و سیاستگذاران به افزایش جمعیت و عدم حمایتهای مناسب اجتماعی و اقتصادی از سیاست فرزندآوری از مهمترین آنهاست.
بر اساس آمارهای سال 98، رشد سالانه جمعیت در کشور ایران به ۲۴/۱ درصد رسیده است؛ یعنی به ازای هر یکصد نفر در سال کمتر از دو نفر به جمعیت اضافه میشود. اگر این روند ادامه یابد، متوسط رشد سالانه جمعیت به صفر و حتی منفی هم خواهد رسید.
جمعیتی که میانه سنی آن ۲۰ تا ۳۰ سال است، میانسال و جمعیتی که دارای میانه ۳۰ سال و بالاتر از آن باشد، پیر به حساب میآید و طبق بررسیهای سال ۹۵، میانه سنی جمعیت کشور ما برابر با ۳۰ سال بوده که به معنای سالمندی جمعیت در ایران است. شاخص سالخوردگی در کشور ما در سه دهه گذشته از ۶۸/۶ درصد به میزان ۴/۲۵ درصد افزایش داشته که نشاندهنده رشد چهاربرابری است. همچنین طبق آمار و ارقام، کاهش نرخ باروری در ایران در سه دهه گذشته حدود ۷۰ درصد بوده و این آمار بیشک نگرانکننده است؛ زیرا کشورمان را به سمت سالمندشدن سوق میدهد و هرچه سریعتر باید راهکارها و اقداماتی برای رفع این مسئله در نظر گرفته شود و سیاستهای تشویقی و حمایتی در این راستا سهم مهمی دارند.
اثرات مطلوب ایجاد قرارگاه جوانی جمعیت
دکتر سید وحید حسینی با اشاره به اقدامات دانشگاه علومپزشکی شیراز در گفتوگوی اختصاصی با خبرنگار ما، در خصوص جوانی جمعیت میگوید: ایجاد قرارگاه جوانی جمعیت از اقدامات دانشگاه علومپزشکی شیراز برای فرهنگسازی در این حوزه است.
رئیس دانشگاه علومپزشکی شیراز میافزاید: سرمایهگذاری در حوزه جوانی جمعیت، اقدامی ارزشمند در جهت منافع ملی است و با همین نگاه برگزاری نشستهای قرارگاه جوانی جمعیت در مجموعه دانشگاه بهصورت منظم و مستمر و با حضور اساتید و مسئولان معاونتهای مختلف دانشگاه در اولویت قرار گرفته است که نتیجه اثربخش و فرهنگساز این حرکت جهادی در ابعاد مختلف طی چند سال آتی نمایان خواهد شد. وی تصریح میکند: وزارت بهداشت و دانشگاهها و دانشکدههای علومپزشکی کشور در اجرای قانون جوانی جمعیت نقش محوری و کلیدی دارند و سایر سازمانها هم در این حوزه باید مشارکت فعال داشته باشند.
دکتر کوثر خادمیان هم اظهار میکند: مهمترین اقدام دانشگاه علوم پزشکی شیراز، برگزاری مستمر جلسات قرارگاه جوانی جمعیت در خود دانشگاه و با حضور تمامی واحدهای ساختمان ستاد دانشگاه و تشکیل کمیته جوانی جمعیت در واحدهای مختلف بوده است.
مدیر واحد سلامت جمعیت، خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی شیراز میافزاید: تلاش اساتید ما برای تغییر تفکر غالب بر ریاستها و مدیریتها در خصوص تقویت فرزندآوری و جوانی جمعیت است و اصلاح تفکر مردم در خصوص فرزندآوری توسط کارشناسان بهداشت خانواده در تمامی درمانگاههای دانشگاه علوم پزشکی با جدیت دنبال میشود.
وی اضافه میکند: به جای اصطلاح «مادران پرخطر»، بر استفاده از واژه «مادر نیازمند مراقبت ویژه» تأکید داریم و خروجی جلسات قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علومپزشکی شیراز تا جایی بالا رفته است که به وزارتخانه هم پیشنهاداتی برای رفع مشکلات ارائه میکنیم.
خادمیان تصریح میکند: پیگیری میکنیم تا بانوانی که توسط نیروهای درمانگاهی ما بهعنوان نابارور اعلام میشوند، از بستههای حمایتی بیمه برای درمان ناباروری خود آگاه شوند و از بیمههای تکمیلی در این راستا برخوردار شوند.
وی همچنین اظهار میکند: «بهار نکو» بازوی اجرایی قرارگاه جوانی جمعیت دانشگاه علومپزشکی شیراز است.
مدیر واحد سلامت جمعیت، خانواده و مدارس دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به طرح «همنفس» میگوید: در این طرح به مادرانی که به دلایل مالی، افسردگی و... قصد سقط جنین دارند و البته بدون اجبار کمک میکنیم تا با رفع مشکلات یا کاهش آنها برای حفظ جنین خود و فرزندآوری تشویق شوند.
نقش ویژه دانشگاهها در جوانی جمعیت
دانشگاهها با فرهنگسازی و انجام اقدامات حمایتی، آموزشی و فرهنگسازی در تشویق به ازدواج و فرزندآوری نقش مؤثری دارند و دانشگاه شیراز در این راستا اقدامات عدیدهای به انجام میرساند.
دکتر زهرا قاسمنژاد با اشاره به تکریم مادرانی که طی یک سال اخیر دارای سومین فرزند یا بیشتر شدهاند، میگوید: دانشگاه شیراز سال گذشته با برپایی جشن و اهدای هدایایی، از این مادران حمایت فرهنگی و آموزشی به عمل آورد.
مشاور امور زنان و خانواده ریاست دانشگاه شیراز ادامه میدهد: سال گذشته 70 دختر دانشجوی دانشگاه شیراز متأهل شدند که با اهدای هدیه و برگزاری دورههای آموزشی و مشاوره ازدواج و خانواده با حضور مشاور خانواده و مشاور مذهبی از طریق امور زنان و خانواده ریاست دانشگاه شیراز مورد حمایت
قرار گرفتهاند.
وی اضافه میکند: همچنین برای اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه شیراز که متأهل هستند، طی سال گذشته آییننامه حمایت از جوانی جمعیت با برگزاری نشستهای تشریحی با هدف رفع نگرانی در خصوص مواردی همچون برخورداری از مرخصی زایمان، اختصاص طرح به حوزه تحقیقات خانواده و جوانی جمعیت برای آنها و... برگزار شد. قاسمنژاد با اشاره به درنظرگرفتن خوابگاههای متأهلی برای دانشجویان این دانشگاه هم اظهار میکند: در نظر گرفتن ویزیت رایگان توسط خانم دکتر فخار، دکتر روانشناس و ماما در سه نوبت در روزهای چهارشنبه هر هفته برای کارمندان، دانشجویان و اعضای هیئت علمی متأهل و در روزهای سهشنبه برای دانشجویان دختر مجرد از اقداماتی است که برای آگاهسازی و فرهنگسازی در راستای تشویق به فرزندآوری و جوانی جمعیت در دانشگاه شیراز به انجام میرسد.
وی ادامه میدهد: مشاورههایی به دانشجویان دکتری که سن آنها افزایش یافته برای روشهای فریزکردن تخمک و برخورداری از امکان باروری پس از ازدواج نیز به انجام میرسانیم و با پرداخت وام بلاعوض، ارائه مرخصی به مادران شاغل، امکان حضور در کلاسهای زبان و ورزشی برای فرزندان کارکنان دانشگاه شیراز و حمایت از خانوادههای دارای بیماری خاص با مشارکت و جذب خیران و... از خانواده و جمعیت حمایت میکنیم. در پایان به این نکته تأکید داریم که عدم سختگیری برای ازدواج فرزندانمان و ایجاد زمینه ازدواج آسان، اقدامی است که تبعات مطلوب آن به جامعه و جوانی جمعیت ما منتهی خواهد شد که رشد و شکوفایی اقتصادی هم
در پی دارد.