اطلاعات کلی خبر
عنوان خبر :
تعامل لازمه گردشگری است
متن کامل خبر
مریم شمالیان- شیرازنوین:
shomalianm@gmail.com
اجرای تورهای گردشگری در مساجد و بقاع متبرکه باید در اولویت برنامههای دستگاههای موازی باشد. سرپرست معاونت گردشگری ادارهکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فارس گفت: به یک تعامل و همافزایی میان سازمانها نیاز داریم تا از ظرفیت سومین حرم اهل بیت(ع) بودن و حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) به نحو احسن در حوزه گردشگری مذهبی بتوانیم استفاده کنیم.
ششم ذیالقعده در تقویم ملی کشور ما بهعنوان روز حضرت شاهچراغ(ع) نامگذاری شده است که خود نشان از جایگاه این امامزاده واجبالتعظیم بهعنوان حرم سوم اهلبیت(ع) است.
این حرم مطهر مأمن دل عاشقان اهل بیت(ع) است که از راههای دور و نزدیک به پابوس برادر گرامی امام رضا(ع) میآیند و نامگذاری شیراز بهعنوان سومین حرم اهل بیت(ع) در ایران اسلامی از سوی رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) هم به دلیل وجود شمار فراوان امامزادگان انتخاب شایسته و بجایی بوده است. حضرت احمد بن موسی(ع) بهعنوان شهید بزرگ خاندان نبوت در میان این امامزادگان همچون نگین درخشانی است که برکات فراوانی برای شهر و استان ما به ارمغان میآورد و در حوزه گردشگری مذهبی نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
حضرت شاهچراغ(ع)، برادر امام رضا(ع) و فرزند ارشد امام موسی کاظم(ع) هستند که آرامگاهشان از مهمترین جاذبههای مذهبی در ایران به شمار میرود و این حرم مطهر علاوه بر برخورداری از معماری حیرتانگیز، دارای تزیینات فوقالعاده زیبای کاشیکاری و آینهکاری است که شاهکاری را مقابل دیده گردشگران قرار میدهد و گردشگران آن را از بینظیرترین اماکن مذهبی میشناسند.
تاریخچه حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع)
تا زمان امیرعضدالدوله دیلمی (حاکم فارس)، از محل دفن حضرت احمد بن موسی(ع) اطلاعی در دست نبود و قبر ایشان شبیه تپه گِلی بود که اطراف آن خانه ساخته شده بود. پیرزنی که ساکن یکی از این خانهها بود، هر شب جمعه نوری بر این تپه کوچک میدید که تا صبح روشن است و این مطلب را به گوش عضدالدوله رساند. شب جمعه بعد، امیر و همراهانش به محل موردنظر پیرزن رفتند و با فرارسیدن ثلث آخر شب، پیرزن با مشاهده روشنی نور سه مرتبه فریاد زد: «شاه! چراغ» و از آن پس به حضرت شاهچراغ(ع) معروف شد.
آرامگاه حضرت شاهچراغ(ع) در سال ۱۳۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این زیارتگاه از نظر هنر و معماری اسلامی و ایرانی اهمیت ویژهای دارد و میتوان از هنر آینهکاری و کاشیکاری آن در این زمینه یاد کرد.
سبک معماری این حرم مطهر از سبک آذری که در زمان ایلخانی رواج داشت، برگرفته شده است و آرامگاه همچنین دارای چهار شاهنشین در چهار جانب حرم است و مسجدی در سمت غرب آن وجود دارد. در غرب حیاط و حرم حضرت سید میرمحمد(ع) (برادر ایشان) در شمال شرق حیاط قرار گرفته است.
و اما تاریخچه بنای حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) به دوران عضدالدوله دیلمی از سلاطین آل بویه و حدود سالهای ۳۰۸ تا ۳۲۸ هجری شمسی نسبت داده میشود که در زمان او، محل دفن حضرت احمد بن موسی(ع) تنها یک تل خاک بود.
در زمان اتابکان فارس و در سالهای ۶۰۵ تا ۶۴۰ هجری شمسی، امیر مقربالدین مسعود بدرالدین، وزیر اتابک، ظاهر این حرم را آراست و یک بقعه و گنبد برای آن ساخت و ملکه تاشیخاتون، مادر شاه شیخ ابواسحاق اینجو هم در اواخر دوره ایلخانی و سال ۷۲۳ هجری شمسی دستور ساخت بنایی چشمگیر و تزیین آن را داد. تاشیخاتون، همچنین تعدادی از مغازههای بازار مجاور حرم مطهر را وقف این آستان مقدس کرد.
اسماعیل صفوی در سال ۸۸۵ هجری شمسی مرمت گستردهای در آرامگاه انجام داد؛ هرچند زمینلرزهای در ۸۵ سال بعد باعث تخریب نیمی از گنبد آرامگاه شد و سالها بعد موردبازسازی قرار گرفت.
در زمان نادرشاه در سال ۱۱۰۸ هجری شمسی، مرمتهای زیادی در حرم مقدس انجام گرفت و قندیل بزرگی از طلا زیر گنبد آویزان شد و نادرشاه که پیش از غلبه بر افغانها و تصرف شیراز تصمیم گرفته بود بعد از شکست افغانها، حرم را بازسازی کند، ۱۵۰۰ تومان پول آن زمان را به این کار اختصاص داد.
فتحعلیشاه قاجار نیز در بهسازی و مرمت آرامگاه مطهر دست داشت و در سال ۱۲۰۶ هجری شمسی دستور داد که کف بقعه یک متر بالاتر بیاید و از مصالح سنگ و آجر و گچ برای این امر استفاده کنند و همینطور ضریحی نقرهای در بقعه متبرکه نصب شود. وقوع زلزله دیگری در سال ۱۲۳۲ هجری شمسی، تخریب مجدد گنبد را در پی داشت که محمد ناصر ظهیرالدوله همان سال اقدام به بازسازی آن کرد.
به دستور مسعود میرزا ظلالسلطان، درِ نقرهای در سال ۱۲۵۱ هجری شمسی برای ورودی حرم نصب شد همچنین او در سال ۱۲۵۴ هجری شمسی به نصب ساعت بزرگی در برج جنوبی بقعه اقدام کرد.
آینهکاری دیوارها و سقف حرم مطهر هم توسط استاد زینالعابدین در سال ۱۲۶۶ هجری شمسی به پایان رسید. در سال ۱۳۰۶ شمسی، دیوارهای داخلی حرم آینهکاری شدند و گنبدی با اسکلت فلزی به همت انجمن آثار ملی و اداره باستانشناسی فارس ساخته شد که در سال ۱۳۳۶ شمسی جایگزین گنبد قدیمی آرامگاه شد. گنبد حرم در سالهای ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۰ هجری شمسی موردمرمت قرار گرفت و کاشیکاری آن توسط استاد عیسی بهادری طراحی و اجرا شد. در ادامه سالن دیگری به حرم اضافه و توسط هنرمندانی نظیر حسن ظریف صنایع آینهکاری شد. عملیات عمرانی وسیعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حرم حضرت شاهچراغ(ع) در دستور کار قرار گرفت که از آن جمله میتوان به احداث و تکمیل سالن بالای سر و آینهکاری بخش قدیمی حرم اشاره کرد و منبر بزرگی از مرمر یکپارچه در بخش جنوبی این سالن با اجرای یک حجاری بسیار زیبایی قرار گرفت.
حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع)، اصلیترین پایلوت گردشگری مذهبی
روحالله روانشاد، سرپرست معاونت گردشگری ادارهکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری فارس، با تأکید بر اینکه حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) بهعنوان اصلیترین پایلوت گردشگری مذهبی در فارس موردتوجه قرار دارد، در گفتوگو با شیرازنوین میگوید: ششم ذیالقعده در تقویم ملی کشور بهعنوان روز بزرگداشت حضرت شاهچراغ(ع) ثبت شده است که خود گویای جایگاه ارزشمند این امامزاده واجبالتعظیم در سطح کشور است.
وی ادامه میدهد: اکثر گردشگران داخلی و خارجی که به شیراز سفر میکنند، به حرم حضرت شاهچراغ(ع) میروند و زائر محسوب میشوند و در قالب گردشگری مذهبی قرار میگیرند.
روانشاد با اشاره به مواردی که در قالب ارائه خدمات به گردشگران مذهبی قرار میگیرد، عنوان میکند: از رائرسرا تا اقامتگاههای سنتی و بومگردی و سفرهخانهها و... که در اطراف حرم مطهر و بافت تاریخی شیراز قرار دارند، همگی بهنوعی در میزبانی از گردشگران در حوزه گردشگری مذهبی نقش مؤثری دارند.
وی با تأکید بر توجه به ارزانسازی سفر برای زائران میافزاید: تأکید ما بر این است که در اطراف حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و بافت تاریخی شهر شیراز به ارزانسازی سفر برای زوار توجه شود و دستگاههای دولتی با تملک خانههای تاریخی و سپردن آنها به بخش خصوصی برای تبدیلشدن این خانهها به خانه هنرمندان، گالری، خانه صنایعدستی و... در این راستا گام بردارند که این امر همچنین فرصت بافتگردی و سرمایهگذاری را در بافت فراهم میکند و موردتأکید استاندار فارس هم قرار دارد. روانشاد اضافه میکند: حدود ۳۵ اقامتگاه سنتی و بومگردی در بافت تاریخی شیراز داریم. به مسجد نصیرالملک بهعنوان شاخصترین مسجد در جهان بهعنوان نماد ایران توجه و تأکید ویژه داریم و در نظر داریم در آینده نزدیک، استقرار راهنمایان گردشگری مذهبی بهصورت اختصاصی در فارس استارت بخورد. همچنین در نظر داریم از ظرفیت روحانیون و خدام حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) و حرم مطهر آستانه و سایر بقاع متبرکه برای ارائه اطلاعات تخصصی در حوزه گردشگری مذهبی به زائران و گردشگران در قالب محور حرم تا حرم استفاده کنیم.
وی با اشاره به لزوم همکاری سازمانهای مختلف در انجام این امر عنوان کرد: میراثفرهنگی، اوقاف، تولیتهای بقاع متبرکه و... باید ضمن تعامل با دفاتر خدمات مسافرتی، در راستای اجرای تورهای گردشگری در مساجد، بقاع متبرکه و امامزادگان واجب التکریم و بافت تاریخی اقدام کنند و در سال جاری قطعاً اجرای تورهای ویژه زائران با عنوان گردشگری مذهبی را خواهیم داشت. روانشاد همچنین بر لزوم تأمین زیرساختهای لازم در صنعت گردشگری تأکید میکند و میگوید: ایجاد زیرساختهای ریلی، حملونقل هوایی و شهری و... در این حوزه حائز اهمیت است و میراثفرهنگی بهتنهایی در این حوزه نمیتواند اقدام کند و به یک تعامل و همافزایی میان سازمانها نیاز داریم تا از ظرفیت سومین حرم اهل بیت(ع) بودن و حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) به نحو احسن در حوزه گردشگری مذهبی بتوانیم استفاده کنیم.