مریم شمالیان- شیرازنوین:
shomalianm@gmail.com

روز هفت مهرماه در تقویم ایرانی برای تقدیر از رشادت‌های آتش‌نشانان به عنوان روز ملی آتش‌نشانی و ایمنی نام‌گذاری شده است.
در ۷ مهر سال ۱۳۵۹ وقتی که عراق به پالایشگاه آبادان حمله هوایی کرد، آتش‌نشانان منطقه و شهرهای اطراف برای مهار آتش به پالایشگاه رفتند که در حین عملیات خاموش کردن آتش، مجدداً هواپیماهای دشمن اقدام به بمباران پالایشگاه کرد که منجر به شهادت تعداد زیادی از آتش‌نشانان گردید.
طرح تعیین روز آتش‌نشانی و ایمنی در سال ۱۳۷۹ توسط ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش‌نشانی کشور پیشنهاد و توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور تأیید شد؛ این روز با هدف ترویج ایمنی و پیشگیری از حوادث در سطح کشور و همچنین یادآوری حماسه‌آفرینی‌ها و ازخودگذشتگی‌های آتش‌نشانان میهن اسلامی در عرصه دفاع مقدس نام‌گذاری شده است. ایجاد زمینه‌های مناسب برای آموزش همگانی مردم در جهت پیشگیری از بروز حوادث مختلف و حفاظت از سرمایه‌های ملی نیز از دیگر اهداف نام‌گذاری این روز 
است.
لازم به ذکر است که سازمان آتش‌نشانی یک سازمان دولتی است که در ایران زیر نظر شهرداری هر شهر فعالیت می‌کند؛ این سازمان وظیفه مقابله با آتش و برخی دیگر از سوانح و حوادث مانند تصادف، گیر کردن در کوهستان، چاه، آسانسور و… را برعهده دارد.
روزنامه شیرازنوین به مناسبت روز آتش‌نشان و با هدف پرداختن به دشواری‌های شغل آتش‌نشانی، با یکی از آتش‌نشانان سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز به شرح زیر به گفت‌وگو نشسته است:
مهدی زارع، معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ما، ضمن گرامیداشت روز آتش‌نشان می‌گوید: از سال 82 به شغل آتش‌نشانی مشغول هستم و در زمینه‌های تخصصی مانند غواصی آتش‌نشانی، امداد و تصادفات جاده ای، امداد در ارتفاعات، دوره تخصصی اطفای حریق، مدیریت بحران، پدافند غیرعامل، کارشناسی علت‌یابی حریق و... در این 20 سال به انجام عملیات‌های مختلف پرداخته ام.
وی با شرح برخی از اقداماتی که در عملیات‌های آتش‌نشانی انجام می‌شود، بیان می‌کند: به عنوان مثال در خصوص عملیات غواصی، فردی که مثلاً در سد درودزن غرق شده و خانواده‌اش چشم‌انتظار جسد او هستند را از طریق غواصی نجات می‌دهیم؛ اما در عملیاتی که در سیلاب‌ها و بارندگی شهری رخ می‌دهد، باز هم همین غواصی آتش‌نشانی به نجات شهرندان می‌شتابد و پای کار است. البته در غواصی در رودخانه‌ها و سدها چون پش از وقوع حوادث در یک محل به آتش‌نشانی اطلاع داده می‌شود، عمدتاً فرد غرق شده و برای کشف جسد وارد عمل می‌شویم، اما در خصوص سیلاب چون از قبل در شهر به حالت آماده‌باش هستیم، در نجات جان بسیاری از شهروندان موفق عمل می‌شود.
زارع همچنین به این موضوع اشاره کرد که تیم امداد و نجات کوهستان و چاه‌نورد و... در شیراز و در محدوده شهر فعال است و همچنین به این مطلب هم اشاره کرد که آتش‌نشانان در تصادفات جاده‌ای به یاری افرادی که در میان آهن‌پاره‌های خودرو گیر افتاده‌اند هم می‌شتابد.
او در پاسخ به سؤال خبرنگار ما که آیا اطفای حریق در شمار اقدامات سختی است که یک آتش‌نشان با آن مواجه می‌شود هم عنوان می‌کند: کنترل آتش‌سوزی به ویژه در مراکز صنعتی که وسعت زیادی دارد، واقعا دشوار است و جان هم‌قطاران ما واقعاً در معرض خطر است؛ چراکه احتمال وجود انفجار وجود 
دارد.
 چه لحظه‌ای برای یک آتش‌نشان سخت و طاقت‌فرساست؟
معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شیراز درمورد اینکه چه لحظه‌ای برای یک آتش‌نشان سخت و طاقت‌فرساست، به خبرنگار ما می‌گوید: سخت‌ترین لحظه برای آتش‌نشان، زمانی است که در طول یک عملیات تمام تلاش و توان خود را برای نجات فرد از آتش، چاه، عمق آب یا دره و... به کار بسته است و با تمام روح و جسم خود برای نجات هم‌نوعش تلاش می‌کند، اما فرد سانحه‌دیده از دست می‌رود و جانش را از دست می‌دهد (با لحنی اندوهگین).
زارع می‌افزاید: دیدن یک انسان که در حالتی از اضطراب گیر افتاده و صدمه دیده واقعاً برای ما سخت است.
او در این خصوص که آیا برای تقویت روحیه آتش‌نشانان هم دوره‌های خاصی برگزار می‌شود، اظهار می‌کند: به مرور که آتش‌نشان فعالیت می‌کند، روان‌شناسی به بخشی از حرفه‌اش تبدیل می‌شود و یک فرمانده باتجربه می‌تواند به راهبری آتش‌نشانان کم‌تجربه‌تر بپردازد؛ مشاور و روان‌شناس هم برای آتش‌نشانان داریم، اما واقعاً بار روانی یک حادثه به شکل مطلق با انجام یک روانکاوی تخلیه نمی‌شود؛ کار آتش‌نشان از نظر روحی و جسمی دشوار است و یک آتش‌نشان پنجه در پنجه شیر فعالیت می‌کند. روح و جسمش همواره درگیر است و همواره در حال ایثار و ازخودگذشتگی است. یک آتش‌نشان مرتباً در معرض آسیب جسمی و روحی و حتی خطر مرگ قرار دارد، اما چون حس انسان‌دوستی بالایی دارد، همواره هراسی از به خطر انداختن خود ندارد.
زارع در جواب اینکه آیا آتش‌نشانان ما دارای تجهیزات ایمنی فردی مناسب هستند هم عنوان می‌کند: هریک از آتش‌نشانان دارای پوشش و لباس خاص و ضدحریق و کلاه ایمنی مخصوص هستند و در آتش‌نشانی شیراز دارای استاندارهای لازم در این خصوص هستیم.
 بهترین کمک همراهی مردم است
این آتش‌نشان باسابقه با اشاره به اینکه مردم می‌توانند بهترین یار و یاور آتش‌نشانان باشند، می‌گوید: آتش‌نشانی همواره با 2 فاز از اقدامات روبه‌روست؛ یکی فاز پیشگیری و دیگری فاز عملیاتی. در فاز پیشگیری یعنی اینکه مردم به توصیه‌های پیشگیری‌کننده مانند بازدید از دودکش‌ها در فصل زمستان، نصب درست شلنگ گاز و... توجه ویژه و کافی کنند که همین اقدام آنها موجب می‌شود تا جلوی وقوع بسیاری از حوادثی که خسارات مالی و جانی فراوان دارد، گرفته شود.
زارع با اشاره به فاز عملیاتی نیز بیان می‌کند: در این فاز هم همکاری مردم بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا اگر عرصه و محدوده انجام عملیات آتش‌نشانی را خلوت کنند، آتش‌نشانان بسیار بهتر می‌توانند به ارائه خدمات لازم و انجام کمک‌رسانی بپردازند. از مردم درخواست داریم به عنوان تماشاچی چه به صورت پیاده و چه سواره در محل وقوع حوادث ازدحام نکنند، فیلم نگیرند و موجب هیاهو نشوند؛ زیرا این اقدامات موجب می‌شود تا صدا به صدا نرسد و تنش و اضطراب ایجاد گردد.
او می‌افزاید: از مردم می‌خواهیم هیچ‌گاه در خصوص وقوع حوادث پیش‌داوری و قضاوت نکنند و اجازه دهند مسائل ابتدا توسط متخصصان و کارشناسان واکاوی شده و نتیجه آن منعکس شود.
زارع درمورد بحث خودکشی هم که از او درموردش سؤال می‌کنیم، می‌گوید: در مبحث خودکشی، عمده موضوع به حوزه روحی و روانی بازمی‌گردد و اطرافیان یک فرد و جامعه باید قبل از اینکه فردی به تصمیم خودکشی رسیده باشد به او کمک کنند. آتش‌نشانی در این حوزه در زمان وقوع حادثه به میدان می‌رود و تمام سعی خود را می‌کند که به فردی که در این وضعیت قرار گرفته آرامش بدهد، اما ازدحام مردم، فیلم گرفتن و هیاهو کردن، استفاده از واژه‌های ترغیب‌کننده و... همگی فردی را که در موقعیت خودکشی قرار گرفته است دچار اضطراب و تنش بیشتری می‌کند و به واقع او را به اقدام به خودکشی، بیشتر ترغیب خواهد کرد؛ این ازدحام همچنین موجب ایجاد ترافیک شده و باعث می‌شود تا دیرتر بتوانیم خود را به محل وقوع حادثه برسانیم و زمان که نکته کلیدی در امداد و نجات است، از دست برود.
وی بار دیگر با درخواست از مردم برای توجه به رعایت نکات ایمنی تأکید می‌کند: عنوان «سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی» حاکی از این است که وظیفه آتش‌نشانی تنها مهار آتش نیست؛ بلکه خدمات ایمنی یک مؤلفه مهم است. تا زمانی که به فردی خسارت نخورد، به معنای ایمنی واقف نمی‌شود. پس لازم است تا با رعایت تمام نکات ایمنی خود را در معرض آسیب و خسارت قرار ندهیم. مردم باید بدانند که خیلی‌ها برای برقراری ایمنی در جامعه جانشان را به خطر می‌اندازند و رعایت نکات ایمنی را وظیفه و رسالت اجتماعی خود بدانند.