انسان‌ها موجودات واقعاً پیچیده‌ای هستند؛ مثلاً رفلکس‌ها یا همان واکنش‌های غیرارادی بدنمان را در نظر بگیرید. این واکنش‌ها برای ساده‌تر شدن زندگی‌مان به ما اعطا شده‌اند، اما واقعیت آن است که اغلب نتیجه‌ای غیرمنتظره برای ما دارند. آیا می‌دانید که ما انسان‌ها چرا کنجکاو هستیم؟ تنبلی ما را از چه چیزی محافظت می‌کند؟ احساسات دیگران چطور به ما «سرایت» می‌کند؟
در ادامه به حقایقی جالب و شگفت‌انگیز درباره واکنش‌های غیر‌ارادی بدن انسان می‌پردازیم.
۱- همه نوزادان با دهان باز زیر آب شنا می‌کنند
همه نوزادان ۳ تا ۶ ماهه وقتی به زیر آب می‌روند در واکنشی غیر‌ارادی نفس خود را حبس می‌کنند و علاوه بر این، به‌طور غریزی شروع به حرکت می‌کنند. اگر آب وارد دهان آنها شود، تارهای صورتی و اپیگلوت(زبانه‌ای غضروفی در بالای حنجره) آنها بسته می‌شوند و به این ترتیب از ورود آب به درون ریه‌ها جلوگیری می‌شود. نوزادان بالای ۶ ماه این توانایی‌ها را از دست می‌دهند و باید شنا کردن را از ابتدا یاد بگیرند، به‌طوری که انگار هرگز قبل از آن شنا بلد نبوده‌اند.
هشدار: از تلاش برای آموزش شنا به نوزاد تازه متولدشده خود بدون نظارت یک مربی حرفه‌ای جداً خودداری کنید.
۲- بسته به علت گریه، ترکیب مواد اشک تغییر می‌کند
ترکیبات مواد اشک‌های ما همیشه یکسان نیستند؛ مثلاً وقتی پلک می‌زنید یا مدت‌زمان زیادی را جلوی کامپیوتر می‌گذرانید، مایع درون چشمتان سرشار از عناصر آنتی‌باکتریال است و رطوب چشم‌هایتان را حفظ می‌کند. به‌علاوه اشک چشم‌ها می‌تواند حاوی عناصر مختلفی باشد و منشأ ایجاد آن یک عامل تحریک‌آمیز خارجی باشد؛ مثل وقت‌هایی که پیاز خرد می‌کنید یا یک مژه داخل چشم‌هایتان می‌رود و یا اطرافتان را دود گرفته است.
وقتی از روی احساس گریه می‌کنیم، اشک‌های ما حاوی هورمون‌های مخصوصی هستند که به بدن کمک می‌کنند سریع‌تر از پس اضطراب برآید و حس درد را کاهش می‌دهند.
۳- تنبلی یک مکانیزم دفاعی طراحی‌شده توسط طبیعت
واکنش غیرارادی مقاومت(آزادی) واکنشی است به هرگونه محرک بیرونی که سعی در محدود کردن شما در چیزی داشته باشد. برخلاف دیگر واکنش‌های غیرارادی انسان، هرچه مدت‌زمان بیشتری این محدودیت‌ها را تجربه کنیم، بیشتر دلمان می‌خواهد که از شرشان خلاص شویم و ما هرگز به آنها عادت نمی‌کنیم.
به همین دلیل، بعضی دانشمندان معتقدند تنبلی نه یک عادت بد، بلکه نوعی شورش درونی است که در آن بدن سعی می‌کند خود را از موقعیت اضطراب‌آوری حفظ کند که به‌نوعی او را محدود می‌سازد.
۴- اگر مدت زیادی را در تاریکی بگذرانید، چشم‌هایتان شروع به دیدن توده‌های نورانی غیرعادی می‌کند
این واکنش غیرارادی برای فضانوردان و طرفداران مدیتیشن بسیار آشناست و به آن «سینمای زندانی» (The Prisoner’s Cinema) گفته می‌شود. به گفته دانشمندان، این بارقه‌های نور می‌توانند تغییر رنگ دهند و به اشکال مختلفی درآیند. علت ظاهر شدن این توده‌های نورانی در تاریکی، تنش روانی، قوی بودن میدان‌های مغناطیسی و مواد شیمیایی است و آنها حتی می‌توانند چشم‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین هیچ جادویی در کار نیست.
۵- کنجکاوی عملکردی خودکار است که شانس برخورداری از یک زندگی طولانی و شاد را بالا می‌برد
کنجکاوی یکی از نمونه‌های واکنش جلب‌توجه است. اندام‌های بدن دائماً در حال دریافت اطلاعاتی درباره دنیای پیرامون ما هستند و مغز، داده‌های جدید را با داده‌هایی که پیش از این به‌دست آورده، مقایسه می‌کند. اگر تفاوت زیادی میان داده‌های قبلی و جدید وجود داشته باشد، یک واکنش جلب‌توجه رخ می‌دهد؛ یعنی مثلاً به طرف صدای غیرمعمولی برمی‌گردیم یا توجه‌مان را روی چیز جدیدی متمرکز می‌کنیم.
واکنش جلب‌توجه، هسته اصلی رفتاری است که ما را وا می‌دارد به‌دنبال یادگیری چیزهای جدیدی باشیم. مغز با حس مفرح بودن به خود پاداش می‌دهد که کنجکاوی را از قبل هم بیشتر می‌سازد.
عصب‌شناسان معتقدند کسانی که از حس کنجکاوی زیادی برخوردارند به یادگیری چیزهای جدید، حتی در سنین بالا، ادامه می‌دهند، عمر طولانی‌تری دارند و از زندگی شادتری برخوردارند، چون با استفاده از هورمون‌ها، به مغز خود توان دوباره‌ای می‌دهند.
6- مغز به احساسات دیگران «دچار» می‌شود و آنها را احساسات خودش تلقی می‌کند
به نوزادان دقت کنید؛ وقتی پدر یا مادرشان ناراحت باشد، نوزادان هم متوجه می‌شوند و شروع به گریه کردن می‌کنند، با وجود اینکه دلیل آن را نمی‌دانند. علت این مسئله سرایت هیجانی است. به همین خاطر است که ما به کسانی جذب می‌شویم که شاد هستند؛ گرچه خود لزوماً دلیلی برای داشتن این احساس نداریم، اما ناخودآگاه سعی می‌کنیم از طریق شخص دیگری به آن دست یابیم، به همین دلیل است که می‌خواهیم با آن آدم‌ها ارتباط داشته باشیم.
در هر حال، توانایی سرایت دادن احساسات و دچار شدن به آنها امری غریزی است.
7- هنگام حرکت دادن سر یا بدن چشم‌ها می‌توانند یکجا ثابت بمانند
ما آدم‌ها چطور سر خود را چپ‌وراست می‌کنیم و در عین حال، چشم‌های خود را متمرکز روی چیزی نگه می‌داریم؟ این وظیفه بر دوش رفلکس دهلیزی-چشمی است که به کمک آن، مغز تصویری که می‌بینیم را ثابت می‌کند.
8- نگاه کردن به خورشید باعث عطسه می‌شود
این اتفاق در اثر واکنش عطسه نوری رخ می‌دهد. از هر چهار نفر، یکی هنگام نگاه کردن به نور شدید خورشید، عطسه می‌کند. دانشمندان هنوز به لزوم این واکنش پی نبرده‌اند، اما می‌دانند که این ویژگی از والدین به ارث می‌رسد.