مریم شمالیان- شیرازنوین:
shomalianm@gmail.com

کوار با ۴۲ اثر ثبتی و ۵۵ اثر غیرثبتی دارای ارزش میراثی است و ظرفیت افزوده‌شدن به منظر جهانی ساسانی را دارد و دارای آثار شاخصی همچون سد بهمن، کاخ هخامنشی و حمام خزینه‌ای است که شاید کمتر شناخته‌شده باشند.
در سفری که هفته گذشته وزیر میراث‌فرهنگی به استان فارس داشت، یکی از مناطقی که موردبازدید قرار گرفت، شهرستان کوار بود؛ شهرستانی که دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی عدیده‌ای است که شاید کمتر برای بسیاری در حوزه گردشگری 
شناخته‌شده باشد.
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث‌فرهنگی در این بازدید با توجه به تعدد آثار ثبتی میراثی در شهرستان کوار، تصریح کرد که کوار ظرفیت افزوده‌شدن به منظر جهانی ساسانی را دارد.
وی در این بازدید گفت: وجود ۴۲ اثر ثبتی و ۵۵ اثر غیرثبتی دارای ارزش میراثی در کوار، نشان‌دهنده این است که کوار از ظرفیت افزوده‌شدن به منظر جهانی ساسانی برخوردار است.
عزت‌الله ضرغامی ادامه داد: به پژوهشگاه وزارت میراث‌فرهنگی در این خصوص تأکید می‌کنیم که کار تحقیقی کاملی انجام دهد و معتقدم کوار به دلیل وجود بیش از ۱۰ اثر ساسانی در خود، قابلیت ثبت در منظر جهانی ساسانی را دارد.
 کوار میراث‌دار سد ساسانی و کاخ هخامنشی
فرزاد حدادی، مسئول میراث‌فرهنگی شهرستان کوار نیز در گفت‌وگو با شیرازنوین، به شاخص‌ترین آثار میراثی کوار اشاره می‌کند و می‌گوید: شاخص‌ترین اثر تاریخی کوار، سد بهمن است که مربوط به دوره ساسانیان بوده و مهندسان ساسانی از طریق این سد، آب را روی دشت کوار سوار می‌کردند و توسط قنات‌هایی، آب را از بند بهمن به دشت کوار منتقل می‌کردند.
وی از تل حکوان به‌عنوان یک اثر شاخص میراثی دیگر در کوار نام می‌برد و اظهار می‌کند: حکوان در دو کیلومتری شمال روستای علی‌آباد از دهستان فرمشکان قرار دارد و در پاییز سال 1338 بر طبق درخواست مالک روستای فرمشکان (جلال آرین) هیئتی به ریاست علی حاکمی، رئیس موزه ایران باستان از طرف اداره‌کل باستان‌شناسی، گمانه‌زنی می‌کند و در نتیجه ساختمانی از دوره هخامنشی در این منطقه کشف می‌شود که شالوده آن نظیر تخت‌جمشید می‌باشد.
مسئول میراث‌فرهنگی شهرستان کوار می‌افزاید: این ساختمان هخامنشی، شالوده‌ای از سنگ سفید به اندازه 24×10 متر دارد و طرز قرارگرفتن آن شمال‌غربی به جنوب‌شرقی است. ضمناً روی قطعه‌های سنگ سفید، نقش برجسته سربازان جاویدان که لباس خوزی (لباس مردم شوش) و نیزه‌های بلند دارند، در این قسمت کشف شد که کنگره‌هایی بر بالای این قطعه‌ها مانند کنگره‌های تخت‌جمشید حجاری کرده‌اند.
وی اضافه می‌کند: در این اثر تاریخی، آثار دیوارهای خشتی و چند اتاق بر بالای صفه‌ای که از شالوده مذکور درست شده، دیده شده است و بنا بر اظهار نظر شادروان مصطفوی، این کاخ دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که از لحاظ تاریخ معماری و حجاری دوره هخامنشی حائز اهمیت است. باستان‌شناسان گفته‌اند که این کاخ به‌عنوان استراحتگاه و ناهارخوری در شکارگاه استفاده می‌شده و نمونه‌هایی مانند آن در بین تخت‌جمشید و شوش نیز وجود داشته است.
حدادی با تأکید بر اینکه بر اساس این موضوع بایستی نخستین توقفگاه بعد از تخت‌جمشید، قصر ابونصر در شیراز باشد، بیان می‌کند: پس از آن هم کاخ تل حکوان، توقفگاه بوده و فاصله تخت‌جمشید تا قصر ابونصر برابر فاصله قصر ابونصر تا کاخ تل حکوان است.
وی ادامه می‌دهد: در همان زمان مجسمه شیر سنگی خوابیده که شکسته بوده هم در کنار امامزده روستای هورمایی در نزدیکی تل حکوان توسط باستان‌شناسان پیدا می‌شود که از سنگ سیاه و در اندازه 74 در 47 سانتی‌متر بوده که به موزه پارس منتقل می‌شود.
حدادی با اشاره به ثبت ملی تل حکوان می‌گوید: این اثر در سال 79 به شماره 3413 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و می‌توان گفت که تل حکوان تپه‌ای پیش از تاریخی مربوط به هزاره چهارم و پنجم قبل از میلاد است که در دوره هخامنشی بنایی روی آن ساخته شده است.
وی می‌افزاید: این مجموعه هخامنشی، شامل چهار بنا و یک ایوان بوده که تنها یک رج از سنگ‌های استفاده‌شده روی پی در محل خود باقی است و سنگ‌های ردیف بالایی از محل خود جابه‌جا شده که تعدادی از آنها همچنان در سطح محوطه پراکنده هستند. همچنین استفاده از مصالح مرغوب، شیوه سنگ‌تراشی شبیه بناهای پاسارگاد و وجود شواهدی مبنی بر استفاده ترکیبی از سنگ‌های سیاه و سفید، نشانگر اهمیت و جایگاه بنای ساخته‌شده بر روی تل حکوان در دوره 
هخامنشی است.
 وجود یک حمام شاخص در کوار
مسئول میراث‌فرهنگی شهرستان کوار از وجود یک حمام خزینه‌ای در روستای کوار کهنه هم در شهرستان کوار سخن گفته و بیان می‌کند: قدمت این حمام به دوره قاجار می‌رسد و این حمام با توجه به گذشت زمان و طی‌کردن سالیان طولانی و همچنین قرارگیری در بافت روستا، از اهمیت خاصی برخوردار است.
وی ادامه می‌دهد: معمار سازنده این حمام خزینه‌ای با بهره‌گیری از اقلیم، مواد، مصالح و ذوق و سلیقه، اثر معماری را خلق کرده که هم در زمان ساخت و هم در زمان کنونی بسیار زیبا و جذاب است.
حدادی ضمن توصیف این حمام تاریخی می‌گوید: این بنای ارزشمند دارای ورودی پیچ‌دار، هشتی، حمام گرم و سرد، تون (گرمخانه)، خزینه، اتاق تقسیم آب و... است و تمام فضاها با روش طاق و گنبد با سنگ لاشه‌ای مسقف شده‌اند که از ویژگی‌های بارز معماری بناست.
وی تأکید می‌کند: این حمام قدیمی خزینه‌ای که بنای آن تا 70 درصد سالم است، در روستای کوار کهنه در بخش مرکزی از توابع شهرستان کوار واقع شده است.