مریم شمالیان- شیرازنوین:
shomalianm@gmail.com

آمار رسمی که از افزایش نرخ تورم در کشور داده می‌شود، با درکی که مردم از تورم با توجه به نیاز روزانه و خریدهای خود دارند، تفاوت دارد و مردم سال گذشته درک خود از تورم را 85درصدی عنوان کرده‌اند.
نرخ تورمی که حدود 50 درصد در کشور توسط سازمان‌های رسمی حدود 50 درصد اعلام می‌شود، از نگاه مردم 85درصدی است.
کشور ما در سالیان اخیر درگیر نرخ‌های تورم بالا و پرنوسانی بوده است و در این میان عدم انطباق تورم اعلام‌شده توسط نهادهای آماری با نرخ تورم احساس‌شده توسط افراد جامعه، موضوعی بوده که موردتوجه قرار داشته است و اخیراً دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با عنوان «بررسی دلایل تفاوت درک مردم از تورم در جامعه و نرخ تورم رسمی کشور» به بررسی این موضوع پرداخته است.
بر اساس افکارسنجی این مرکز پژوهشی، مردم در مردادماه 1401 تورم 86درصدی را حس کرده بودند؛ درحالی‌که بانک مرکزی تورم را در آن زمان 46 درصد و مرکز آمار هم 51 درصد اعلام کرده بود.
البته در اقتصادهای توسعه‌یافته مثل اتحادیه اروپا، کانادا و حتی ژاپن هم درک تورم توسط مردم با آمارهای نهادهای رسمی 
تفاوت دارد.
آنچه در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی برای بررسی دلایل تفاوت درک مردم از تورم در جامعه و نرخ تورم رسمی کشور به انجام رسید، بدین شکل بود که از دو منظر علل فنی مربوط به نحوه محاسبه شاخص و همچنین علل رفتاری و روانی، سعی شد این تفاوت توضیح داده شود که برای علل فنی نحوه محاسبه شاخص، عوامل مختلفی بررسی شد که شامل الگوی مصرف متفاوت افراد و گروه‌های جمعیتی، مثل نرخ تورم مستأجرها، نرخ تورم افراد دارای فرزند، نرخ تورم خانوارهای زن‌سرپرست و... بود که نشان می‌داد نرخ تورم که میانگینی از رشد قیمت‌ها در کل اقتصاد است، لزوماً از تورم گروه‌های مختلف نمایندگی نمی‌کند و پیشنهاد می‌شود نرخ تورم برای گروه‌های جمعیتی نیز محاسبه شود. در عین حال، نحوه محاسبه شاخص به روش پلوتکراتیک و همچنین ذهنیت متفاوت افراد در خصوص نحوه لحاظ رشد قیمت مسکن در شاخص قیمت مصرف‌کننده، از دیگر دلایل تفاوت در نرخ تورم بوده است.
علل رفتاری بررسی‌ها در این پژوهش نشان داده است که افراد تحت‌تأثیر درنظرگرفتن اقلام خریداری‌شده روزمره به‌جای کل سبد توسط افراد قرار می‌گیرند و برای بیان درک خود از تورم به رشد قیمت کالاهایی رجوع می‌کنند که به‌صورت متداول آنها را 
خریداری می‌کنند.
همچنین یک موضوع دیگر این است که افراد در زمان اعلام احساس خود از نرخ تورم در مقایسه با قیمت‌های کاهشی یا ثابت، اغلب به قیمت‌های افزایش‌یافته توجه می‌کنند. بدین ترتیب با این دو روش که مردم درک خود را از تورم نشان می‌دهند، تفاوت بیان‌شده بین نرخ تورم احساس شده و نرخ تورم اعلامی نهادهای آماری تا حد زیادی قابل توضیح است.
بنابراین با توجه به تفاوت قابل‌توجه نرخ تورم احساس‌شده و نرخ تورم اعلامی نهادهای آماری، پیشنهاد شده است نرخ تورم بر اساس گروه‌های جمعیتی مختلف مثل نرخ تورم مستأجرها، نرخ تورم افراد دارای فرزند و نرخ تورم خانوارهای زن‌سرپرست محاسبه و منتشر شود و شاخص قیمت روزمره و شاخص قیمت درک‌شده به‌صورت ماهیانه نیز محاسبه و منتشر بشود.
 درک تورم از نگاه بازار مرغ و برنج
گوشت مرغ که یکی از گوشت‌های پرمصرف خانواده‌هاست، در حال حاضر بازارش به گفته بسیاری از خانواده‌ها مصداق تورمی است که هر روز سیر صعودی در پیش گرفته است.
گوشت مرغ اکنون قیمتش در هر کیلو به مرز 90هزار تومان رسیده است. مرد 52ساله‌ای می‌گوید که قدرت خرید گوشت گوسفند را ندارد و مصرف مرغ برای خانواده 4نفری او از خریدهای اصلی هفتگی است؛ حالا خرید آن بسیار با درآمدی که دارد دشوار شده است و می‌گوید: تورم یعنی چه؟ یعنی همین. همین که هر ماه و هر هفته قیمت اقلامی مثل مرغ که در سبد خرید ما قرار دارد، بالا و بالاتر می‌رود.
زن جوانی که برای خرید برنج به یکی از فروشگاه‌ها در بلوار پاسداران آمده است هم برنج کامفیروزی را به قیمت 85هزار تومان خریداری کرده و می‌گوید برنج به‌عنوان یکی از اقلام اصلی پخت‌وپز روزانه است و با این اوصاف قیمت یک کیسه 10کیلویی برنج حدود 850هزار تومان تمام می‌شود که تهیه این مقدار برنج برای یک خانواده سه تا چهارنفره که باید اقلام دیگری مثل گوشت، مرغ، حبوبات و... نیز بخرند، واقعاً دشوار شده و این تنها مصداق یک موضوع ساده از افزایش تورم در جامعه است.
 تورم از نگاه لوازم یدکی و روغن خودرو
در میان نظرسنجی خبرنگار ما از مردم در خصوص اینکه نرخ تورم چه تأثیراتی بر زندگی روزمره آنها گذاشته است، یک جوان 28ساله به افزایش نرخ لاستیک، روغن و بیمه خودرو اشاره می‌کند و می‌گوید: افزایش حدود 30درصدی نرخ بیمه ماشین، خرید یک جفت لاستیک که قیمتش از حداقل حدود 4 تا 5میلیون شروع می‌شود تا یک تعویض روغن از حداقل قیمت 700هزار تومان، همگی تورمی است که زندگی مردم را تحت‌تأثیر قرار داده و نرخ آن همچنان روند صعودی دارد و زندگی بسیاری از مردم را دچار مشکل کرده است.
 حقوق کارگری و نرخ تورم
درحالی‌که نرخ تمامی کالاها از برنج و مرغ تا لوازم یدکی و لوازم خانه و... نسبت به سال قبل نرخ صعودی داشته است، اما دستمزد یک کارگر تنها حدود 27 درصد افزایش داشته و در این میان با یک حقوق نهایتاً 7میلیونی، حتی اگر آن کارگر اجاره خانه هم نداشته باشد، خرید مایحتاج روزانه برایش بسیار دشوار شده است.
کارگری که شاید حقوقش از 5 درصد سود تولید یا کمی بالاتر پرداخت می‌شود، در میان این تورم باید بیشتر موردحمایت قرار بگیرد و برای افزایش حقوقش باید چاره‌ای اندیشیده شود.