دفاعی، متوسط، بی‌وفا و پرادعا

جواد نکونام با استقبال هواداران به سرمربیگری استقلال رسید. دوران مربیگری نکونام با نوسانات زیادی همراه بوده و اصرار هواداران به انتخاب او عجیب به نظر می‌رسد. 
*نتایج سینوسی و رها کردن‌های متعدد
نکونام برای اولین بار در سال ۹۵ لباس مربیگری در قامت دستیاری کیروش به تن کرد. دیری نپایید که سرمربی وقت تیم ملی همه مربیان ایرانی خود از جمله نکونام را اخراج کرد تا عمر دستیاری نکونام به چند ماه هم نرسد. کاپیتان سابق تیم ملی در سال ۹۶ برای اولین بار با قبول هدایت خونه به خونه سرمربی شد و در پایان نیم‌فصل این تیم پرهزینه را در جایگاه پنجم لیگ یک رها کرد. چند هفته بعد هدایت دیگر تیم مازندرانی لیگ یک- نساجی - را به عهده گرفت؛ تیمی که در نیم فصل اول لیگ یک در رده دوم قرار گرفته بود، محمد عباس‌زاده و سه تن از ستارگان برق جدید را نیز به ترکیب پرستاره خود(به تناسب لیگ یک) اضافه کرده بود و در چند هفته ابتدایی نیم‌فصل دوم عمده بازی‌های سخت خود را پشت سر گذاشته بود. در پایان فصل، نساجی با تفاضل گل بهتر نسبت به خونه به خونه به طرز مشکوکی راهی لیگ برتر شد تا اولین دستاورد مربیگری نکونام به ثبت رسد. 
در لیگ هجدهم نساجی با نکونام استارت زد، اما این مربی نساجی را نیز به مانند خونه به خونه در اواسط فصل رها کرد تا بار دیگر حرفه‌ای نبودن و عدم وفاداری‌اش به تیم را ثابت کند. جالب است او در نیم‌فصل یک بار نساجی را بدون قبول استعفا از طرف مدیریت این باشگاه رها کرده و با پیکان به توافق رسیده بود، اما با مخالفت مدیران ایران‌خودرو به نساجی بازگشته بود. او نساجی را در نیمه دوم جدول تحویل داد! 
در ابتدای لیگ نوزدهم فولاد به نکونام پیشنهاد همکاری داد و او نیز با پذیرفتن این پیشنهاد راهی اهواز شد. فولاد در آن فصل با ۵۱ امتیاز(که معمولاً عنوان چهارمی یا پنجمی را حاصل می کند) به سبب افت ناگهانی سپاهان و تراکتور و برهم خوردن نظم مسابقات توسط ویروس کرونا به‌ عنوان‌سومی دست یافت و در جام حذفی نیز در همان مراحل ابتدایی با شکست برابر فجر شهید سپاسی لیگ‌یکی از ادامه کار بازماند! 
در لیگ بیستم همکاری فولاد و نکونام ادامه یافت؛ علی‌رغم ناکامی فولاد در لیگ آن سال، این تیم با برتری‌هایی که در ضربات پنالتی برابر سپاهان و استقلال به دست آورد به قهرمانی جام حذفی دست یافت و اولین جام دوران مربیگری نکونام در ۴۱ سالگی‌اش به دست آمد.
قرارداد نکونام با فولاد برای لیگ بیست‌ویکم نیز تمدید شد، اما او هنگامی که از محرومیت تیمش از نقل و انتقالات مطمئن شد، جا زد و جای خود را به عبدالله ویسی داد. مدیران فولاد به ویسی بیش از چهار هفته فرصت ندادند و پس از ناکامی این تیم دوباره دست به دامان نکونام شدند و از هفته پنجم سرمربی سابق دوباره سکاندار کشتی فولادی‌ها شد!  نکونام باز هم در لیگ برتر با فولاد به توفیقی دست نیافت و در جام حذفی نیز مغلوب مس کرمان لیگ‌یکی شد. هرچند در سوپرجام، پرسپولیس را شکست داده و صاحب این جام کم‌اهمیت شد تا یک جام دیگر به کارنامه‌اش اضافه کند. 
فولاد برای موفقیت نکونام تیم پرهزینه‌ای برای حضور موفق در فصل ۱۴۰۱-۱۴۰۲ مهیا کرد؛ به طوری که تا قبل از جذب لحظه آخری مهدی قایدی توسط استقلال، این باشگاه حتی از مدافع عنوان قهرمانی تیم پرمهره‌تری تدارک دیده بود. به هرحال فولاد از نظر هزینه چهارمین تیم لیگ برتر بود و انتظار فراوانی از این تیم می‌رفت، اما نکونام قدر ریخت و پاش‌های مدیران در ابتدای فصل و نیم‌فصل را ندانست و در آستانه دیدار با الهلال برای چهارمین بار در دوران نه چندان طولانی مربیگری خود، تیمش را به حال خود رها کرد! او سومین تیم پرهزینه لیگ در مجموع ابتدای فصل و نیم‌فصل را در رتبه هشتم به دست علی‌رضا منصوریان سپرد! 
*غریب با گلزنی
بسیاری او را نسخه ایرانی کی روش می‌دانند که سبک فوتبال خود را مبتنی بر دفاع مطلق قرار داده و به کارهای هجومی چندان اعتنا نمی‌کند. تیم‌های نکونام معمولاً آمار گل خورده کمی ثبت می‌کنند و از بهترین خطوط دفاعی لیگ برتر به حساب می‌آیند، اما عملکرد ضعیف تیم‌های او در کارهای تهاجمی، باعث شده تا عملکرد خوب دفاعی تیم‌های او برای موفقیت به تنهایی کارساز نباشد! نمی‌توان سبک دفاع اتوبوسی را به تیم‌های او نسبت داد، چرا که آمار مالکیت تیم‌های او بد نیست، اما با وجود مالکیت بالا شاگردان نکونام معمولاً در خلق موقعیت عاجزند که نشان از بی‌برنامگی او برای گلزنی و امورات تهاجمی می‌باشد! پرتکرارترین نتیجه در دوران مربیگری جواد نکونام در لیگ برتر ۰-۰ بوده است. 
نکته فاجعه‌بار در کارنامه جواد نکونام میانگین گل زده کمتر از یک به ازای هر مسابقه است. اهوازی‌ها در دو فصل ابتدایی حضور او به ترتیب ۲۸ و ۲۷ گل وارد دروازه رقبا کردند. در فصل سوم حضور نکونام، فولاد در ۲۶ بازی ۲۷ گل زد و در آخرین فصل هم آمار فاجعه‌بار ۱۶ گل زده در ۲۰ بازی رقم خورد. در حقیقت فولاد با هدایت نکونام در چهار فصل اخیر در ۱۰۶ بازی، ۹۸ گل به ثمر رسانده است که برای تیم تقریباً مدعی و پرهزینه فولاد، آماری بسیار ضعیف تلقی می شود.
*عشق واقعی یا ادعای عاشقی؟
جواد نکونام، ادعای فراوانی درباره عشق به استقلال به پیروی از پدرش می‌کند و حتی می‌گوید پیش از لژیونرشدن برای آبی‌پوش شدن با مدیران وقت استقلال به توافق رسیده بود.
باید از او پرسید چگونه  از سال ۷۷ که در فوتبال ایران رفته‌رفته مطرح شدی تا سال ۸۴ که از ایران رفتی، هرگز از استقلال پیشنهادی نداشتی؟ چطور طی دورانی که ۶۰ بازی ابتدایی ملی خود را انجام دادی و فیکس تیم ملی بودی، حتی یک مرتبه هم از پُر سروصداترین تیم تابستان‌های آن مقطع از فوتبال ایران دعوت به همکاری نشدی؟ بر چه اساسی سال ۱۳۹۲ که به همه دستاوردهای ممکن در فوتبال رسیده بودی، در میانه فصل استقلالی که ادعای عاشقی‌اش را داشتی و بیش از هر زمان نیازمند تو بود، به مقصد کویت رها کردی؟ 
*وقت ثابت کردن ادعاهاست
واقعیت این است که نکونام بیش از ثابت کردن مهارت خود در عمل مربیگری، همچنان از اعتبار خود در دوران بازیگری می‌نوشد! او از همان دوران بازیگری علاقه خود برای ورود به مربیگری را اعلام کرد. سبک و پست بازی و ویژگی‌های شخصیتی او از ظهور احتمالی یک مربی خوب سخن می‌گفتند. نکونام در دوران ۶ ساله مربیگری خود، هنوز به اندازه دوران فوتبالش ندرخشیده و به خصوص در لیگ برتر هرگز عملکرد فوق‌العاده‌ای نداشته است. دوستداران و علاقه‌مندان به فوتبال مشتاق به تماشای ادامه مسیر مربیگری جواد نکونام و تقابل خود واقعی او و اغراق‌های صورت‌گرفته پیرامون مهارت مربیگری‌اش هستند.