[ فردا را به امروز می آوریم ]
  • آخرین شماره ۲۰۷۵
  • دوره جدید

شیراز شهر آیین‌ها و نواهای حسینی، روزنامه شیراز نوین

 برخورداری شهر کهن شیراز از آیین‌های مذهبی مختلف، نمایان‌گر شکوه و ادای احترام به خاندان پیامبر(ص) است و آیین عزاداری برای امام حسین(ع) برای مردم فارس تنها به آذین‌بندی هیئت‌ها و سیاه‌بندی تکیه‌ها محدود نمی‌شود و ریشه‌های اعتقادی دیرینه و قدیمی ویژه‌ای دارد که آن را متمایز ساخته است.
شهر کهن شیراز در زمینه برگزاری آیین‌ها و مراسم عزاداری در ایام محرم و صفر دارای پیشینه غنی است، اما برخی از این مراسم کمتر امروزه برگزار می‌شوند که نیاز به احیا و حفظ شدن برای نسل آینده به‌عنوان میراث ناملموس دارند.
آیین‌ها و مراسم عزاداری برای امام حسین(ع) اگرچه فقط در دهه اول محرم توسط مردم شیراز انجام می‌شد، اما در واقع پیوندی ناگسستنی با آداب و رسوم مردم مهمان‌نواز این دیار داشته و نباید اجازه داد این آیین‌های کهن فراموش شوند.
مردم شیراز در گذشته در هر محله تلاش می‌کردند تا تعداد سینه‌زنان آن محله بیش از سایر نقاط شهر باشد و علم‌ها و پرچم‌های هیئت‌ها با شکوه تمام برافراشته می‌شد؛ رؤسای محله‌ها و هیئت‌ها هم تکیه‌ها و مساجد را محل جمع شدن سینه‌زنان در نظر می‌گرفتند و برای امام حسین(ع) علم و پرچم توسط مردم و آنها که نذر داشتند، ساخته و به هیئات اهدا می‌شد.
گرداندن طبق‌های سنگین و راه افتادن دسته‌های سینه‌زنی به سمت حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) از دیرباز در شیراز مرسوم بوده و یکی از دیرینه‌ترین آداب و آیین ماه محرم است؛ تعزیه‌خوانی و پرده‌خوانی و چاووش‌خوانی(شعرخوانی در مورد کربلا و جمع کردن مسافر برای سفر با اسب به کربلا) در دهه اول محرم در شیراز همواره برگزار می‌شد.
حضور مردم در دارالرحمه و دیدار با اهل قبور، حمل کوزه آب توسط پیران و کودکان در روز تاسوعا و سر دادن شعار «روز تاسوعاست امروز، کربلا غوغاست امروز» و ... از دیگر مراسم اجراشده توسط مردم شیراز در دهه اول محرم بود.
اسب ذوالجنان و نذری در کوچه‌های شهر
یکی از آیین‌های کهنی که در شیراز به انجام می‌رسید، این بود که در شیراز قدیم، افراد خاص اسبی با پوشش مخصوص به اسم اسب ذوالجنان را تزیین می‌کردند و آن را در کوچه‌ها می‌چرخانند و کسانی که تمایل داشتند این اسب را به منزل خود هدایت می‌کردند و سپس مراسم عزاداری برپا می‌شد.
نحوه پذیرای مردم گذشته شیراز در دهه اول محرم نیز در هیئت‌های عزاداری حال و هوای خود را داشت و در شیراز قدیم، مردم تمایل داشتند غذا در منزل شخص نذرکننده، پخته شود زیرا که به اعتقاد آنها جوشیدن دیگ غذای امام حسین(ع) در داخل منزل باعث برکت و رفع مشکلات می‌شد.
پلو و خورشت سبزی، شکر پلو و قیمه، پلو خورشت بادمجان، حلوای کاسه، آش ماست و میوهای فصل، زینت‌بخش سفره‌های نذری شیرازی‌ها بود و یک همدلی خوبی در این ایام میان مردم ایجاد می‌شد؛ در زمان برپایی سفره برای امام حسین(ع) هم، تمامی اهالی محل برای کمک کردن به صاحبخانه اعلام آمادگی می‌کردند.
چاووش‌خوانی
این مراسم یکی از آیین‌های قدیمی و سنتی است که با حرکت یکپارچه چاووش‌خوانان و پیر غلامان از سه مسجد امام حسین (ع)، صاحب‌الزمان(عج) و مسجد جامع به طرف حسینیه امام صادق(ع) در شیراز آغاز می‌شد و در بین راه هر گروه از چاووش‌خوانان و همراهان به‌عنوان سفیران محرم با چاووشی‌خوانی و اهدای بیرق مشکی به اهالی و بازاریان برای نصب در سردر منازل و مغازه‌ها شروع ماه محرم و عزای حسینی را خبر می‌دادند.
چاووشی‌خوانان و هیئت‌های عزاداری با برافراشتن پنج بیرق بزرگ که یکی از آنها به نشانه قیام امام حسین(ع) به رنگ سرخ و چهار بیرق دیگر به رنگ مشکی به نشانه عزای حسینی است، این مراسم مذهبی را اجرا می‌کردند.
شیراز شهر ارادت به خاندان رسول‌الله(ص)
برخورداری شهر کهن شیراز از آیین‌های مذهبی مختلف، نمایان‌گر شکوه و ادای احترام به خاندان پیامبر(ص) است و علاوه بر شیراز در سایر نقاط استان فارس نیز آیین‌های کهنی به مناسبت ماه محرم برگزار می‌شود و از این منظر، فارس را می‌توان در زمره کانون‌های مهم آیین‌های مذهبی قرار دارد؛ برخی از این آیین‌های دیرینه‌ فارس در زمره آثار معنوی کشور قرار دارند و به ثبت ملی هم رسیده‌اند که از جمله آنها می‌توان به چارچوگردانی و چک‌چکو در استهبان، عم کبار و تعزیه در خرم‌بید، خیمه‌های برافراشته و تعزیه در زرقان، تعزیه در صحرارود فسا، مراسم عاشورا در روستای دوان کازرون، تعزیه در مرودشت، مراسم پرچم سرخ حسینی در فورگ داراب، مراسم عزاداری در لار و مراسم سینه‌زنی قطاری در شهر شیراز اشاره کرد که در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیده‌اند.
ثبت این آیین‌ها به دلیل سبک ویژه برگزاری و قدمت و تداوم آنهاست، زیرا آیین عزاداری برای امام حسین(ع) برای مردم فارس تنها به آذین‌بندی هیئت‌ها و سیاه‌بندی تکیه‌ها محدود نمی‌شود و ریشه‌های اعتقادی دیرینه و قدیمی ویژه‌ای دارد که آن را متمایز ساخته است و شناخت و تداوم این رویدادها بر غنای فعالیت‌های مذهبی در فارس افزوده است؛ در همه شهرها و روستاهای فارس مراسمی برگزار می‌شود که ریشه در فرهنگ ارادت و دوستی اهل‌بیت(ع) دارد.
سینه‌زنی قطاری در شیراز
یکی از مراسم دیرینه که به ثبت ملی هم رسیده است، آیین سینه‌زنی قطاری شیراز است که از شهرت ویژه‌ای برخوردار است؛ این مراسم نوعی سینه‌زنی خاص شیرازی‌هاست که به ‌صورت دسته‌جمعی اجرا می‌شود و مسیر حرکت عزاداران دایره‌ای حلزونی و پیچ‌درپیچ است؛ بدین‌معنا، ابتدا عزاداران می‌ایستند، دو گام برمی‌دارند و بر سینه می‌زنند و می‌گویند «حسین»، پس‌ از آن در نیمه سینه‌زنی نفرات اول به نفرات آخر می‌رسند و چون به شکل حلزونی حرکت می‌کنند به رأس که رسید سینه‌زنی تمام می‌شود؛ این نوع سینه‌زنی در مسجد بغدادی در محله قدیمی سردزک شیراز برگزار می‌شد.
حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) میزبان آیین‌های محرم
حجت الله طلایی، معاون فرهنگی، اجتماعی و تبلیغات حرم مطهر حضرت شاهچراغ(ع) در خصوص برنامه‌های خاص این ایام می‌گوید، این حرم مطهر در ایام دهه محرم میزبان برنامه‌های متعدد مذهبی است که از ۲۷ تیر تا ۸ مردادماه ۱۴۰۲ است و در این ایام هر شب بعد از اقامه نماز مغرب و عشا، سخنرانی مذهبی برگزار می شود؛ برگزاری مراسم مرثیه‌سرایی دهه اول محرم هر روز بعد از اقامه نماز ظهر و عصر و هر شب بعد از مراسم سخنرانی از دیگر برنامه‌های این حرم مطهر است.
مراسم قرائت زیارت پرفیض عاشورا، همراه با سخنرانی، هر روز صبح از ساعت ۵ با صرف صبحانه و روز جمعه ۶ تیرماه زیارت عاشورا همراه با صد لعن و صد سلام، در ساعت ۹ صبح در شبستان امام خمینی(رحمت الله علیه) برگزار می شود.
همچنین برنامه همایش بزرگ شیرخوارگان حسینی در نخستین جمعه محرم در روز جمعه ۳۰ تیرماه از ساعت ۷:۳۰، همزمان با اقصی‌نقاط کشور در حرم مطهر حضرت احمدبن موسی(ع) برگزار شد.
طرح ختم قرآن کریم هدیه به ساحت مقدس حضرت اباعبدالله(ع) و یاران باوفایشان با عنوان «من تلاوت قرآن را دوست دارم» در ماه محرم و صفر امسال نیز از جمله برنامه‌هایی است که در این آستان مقدس در سومین حرم اهل بیت(ع) برگزار می‌شود.

تاکنون نظری برای این خبر ثبت نشده است!
ثبت نظر جدید
نام و نام خانوادگی  

آدرس ایمیل    

متن نظر  

کد امنیتی